Według danych z 15. edycji badania siły nabywczej gmin(EPCC) za 2021 r., opublikowanych przez INE, "tylko 23 gminy skoncentrowały 50% krajowej siły nabywczej", a jako całość "dwa obszary metropolitalne skoncentrowały ponad połowę (51%) siły nabywczej, mimo że stanowią 44,5% ludności kraju".

Większość z 31 gmin, w których siła nabywcza na mieszkańca była wyższa niż średnia krajowa, znajduje się w AML (10 z 18 gmin) i AMP (5 z 17), przy czym Lizbona, Oeiras i Porto mają najwyższe wartości, a także Coimbra, Aveiro, Faro i Évora (stolice okręgów).

W EPCC uwzględniono 16 zmiennych w celu wygenerowania trzech wskaźników syntezy: Per Capita Indicator (IpC), Percentage of Purchasing Power (PPC) i Relative Dynamism Factor (FDR).

PPC uzyskuje z IpC "ocenę stopnia koncentracji siły nabywczej" na terytoriach, w 2021 r. regiony NUTS II (sklasyfikowane jako jednostki terytorialne do celów statystycznych) AML i North "koncentrowały prawie dwie trzecie (65,8%) siły nabywczej regularnie przejawianej w kraju".

AML (33,6%), jednocześnie NUTS I i II oraz AMP (17,4%) przyczyniły się do tego wyniku, podczas gdy podregiony o "mniejszej sile nabywczej znajdowały się w głębi regionów Północ i Centrum": W kolejności od najmniejszej do największej siły nabywczej, Alto Tâmega, Beira Baixa i Terras de Trás-os-Montes".

"Oprócz tych podregionów, Alto Alentejo, Alentejo Litoral i Baixo Alentejo również wniosły indywidualnie mniej niż 1% do krajowej siły nabywczej", czytamy w badaniu.

Na poziomie gminnym wyróżniała się Lizbona, która reprezentuje 9,7% całkowitej siły nabywczej, a tylko 22 inne gminy indywidualnie skoncentrowały "ponad 1% krajowej siły nabywczej".

Grupa ta odpowiada gminom w AML (Sintra, z 3.6%, Oeiras, Cascais, Loures, Almada, Amadora, Seixal, Odivelas, Vila Franca de Xira i Setúbal), w AMP (Porto, Vila Nova de Gaia, Matosinhos, Maia, Gondomar i Santa Maria da Feira), a także w stolicach okręgów (Braga, Coimbra, Leiria), Funchal (Madera), Guimarães i Vila Nova de Famalição (podregion Ave).

W IpC na 2021 r., wykorzystując wartość krajową jako punkt odniesienia (równą 100), kontynent wykazał "wyższą siłę nabywczą niż ta obserwowana w dwóch regionach autonomicznych", z 100,6 wobec 87,4 (Azory) lub 87,2 (Madera).

AML, z wynikiem 121,4, był jedynym regionem powyżej wartości krajowej, czytamy w dokumencie.

IML podkreśla, że "gmina Lizbona miała najwyższy wskaźnik IpC (186,3)", a następnie Oeiras (165,5,5) i Porto (147,6), oprócz Cascais (121,8) i Alcochete (118,9), w AML, Matosinhos (118,1) i São João da Madeira (116,7), w AMP.

Jeśli chodzi o stolice okręgów, Coimbra (119,8), Aveiro (119,7), Faro (116,0) i Évora (112,0) wyróżniały się siłą nabywczą wyższą niż średnia krajowa, a także w ujęciu regionalnym Sines (120,3), w Alentejo Litoral i Loulé (115,4), w Algarve i Azambuja (111,1), w Lezíria do Tejo.

"W regionach autonomicznych, Funchal (109,6) i Ponta Delgada (102,6) również prezentowały wartości wyższe niż średnia krajowa", dodano w oświadczeniu.

W badaniu zauważono również, że na terytorium kraju 119 gmin (39% ogółu) miało "wartości IpC niższe niż 75", a 10 gmin o najniższej sile nabywczej "na mieszkańca" należało do regionu północnego, rozmieszczonego w podregionach Terras de Trás-dos-Montes, Tâmega e Sousa i Alto Tâmega".

W analizie wskaźnika IpC dla gminy, mającego jednocześnie odniesienie do kontekstu krajowego i regionalnego, co "umożliwia ocenę stopnia spójności wewnątrzregionalnej i identyfikację gmin, które wyróżniają się" w tych kontekstach, "24 gminy miały wskaźnik IpC powyżej średniej krajowej i regionalnej siły nabywczej na mieszkańca".

W tej sytuacji, w regionie północnym, pięć gmin w AMP (Porto, Matosinhos, São João da Madeira, Maia i Vila Nova da Gaia), Braga, a także w regionie centralnym, trzy stolice powiatów (Coimbra, Aveiro i Leiria) oraz Arruda dos Vinhos.

W AML znajdowały się trzy gminy (Lizbona, Oeiras i Cascais), pięć w Alentejo (Sines, Évora, Azambuja, Castro Verde i Beja), cztery w Algarve (Faro, Loulé, Albufeira i Portimão) oraz dwie gminy w regionach autonomicznych (Funchal i Ponta Delgada).

Z drugiej strony, 28 gmin miało siłę nabywczą poniżej średniej krajowej, ale powyżej średniej regionalnej: dziewięć w regionie Centralnym, osiem w Alentejo, sześć w regionie Północnym, a także cztery gminy w Autonomicznym Regionie Azorów i jedna w Autonomicznym Regionie Madery.

EPCC zarejestrowało 249 gmin (około 81% gmin w kraju) o sile nabywczej "na mieszkańca" poniżej średniej krajowej i odpowiedniej średniej regionalnej, podczas gdy na poziomie NUTS II odsetek ten wahał się od 44% w obszarze metropolitalnym Lizbony do 87% w regionie centralnym.

Badanie było w stanie zidentyfikować siedem gmin, wszystkie w AML, o sile nabywczej powyżej średniej krajowej, ale poniżej odpowiedniej średniej regionalnej (121,4): Amadora, Loures, Montijo, Mafra, Almada, Setúbal i Alcochete.

FDR odzwierciedla "siłę nabywczą nieregularnych przejawów, na ogół sezonowych", w odniesieniu do zmienności populacji spowodowanej działalnością turystyczną, w 2021 r. zaobserwowano, że spośród 19 gmin o wartości wyższej niż jedno odchylenie standardowe, 13 gmin znajdowało się w Algarve: Vila do Bispo, Loulé, Aljezur, Albufeira, Lagos, Lagoa, Castro Marim, Tavira, Vila Real de Santo António, Portimão, Silves, Monchique i São Brás de Alportel".