W przypadku braku jakiegokolwiek rodzaju transferu socjalnego ubóstwo wyniosłoby 40,3%, stwierdził badacz Carlos Farinha Rodrigues, aktualizując dane z projektu "Portugal Desigual", prowadzonego przez Fundację Francisco Manuela dos Santosa.

W 2022 r. Portugalia była czwartym najbardziej nierównym krajem w UE, wskazał autor pracy.

Wskaźniki deprywacji materialnej i społecznej wykazują pozytywne zmiany. Pogorszyły się jednak niektóre bardziej wrażliwe aspekty, takie jak występowanie większych opóźnień - spowodowanych trudnościami gospodarczymi - w niektórych regularnych płatnościach.

W 2023 r. około 1,8 mln mieszkańców Portugalii znajdowało się w sytuacji ubóstwa monetarnego, to znaczy uzyskiwało miesięczny dochód poniżej 632 euro, a intensywność ubóstwa (która ocenia, jak biedni są biedni) pozostała praktycznie niezmieniona (25,7%), powyżej 21,7% odnotowanych w 2021 r., według tego samego źródła.

Autor stwierdza, że dystrybucja świadczeń socjalnych jest również nierówna.

W 2022 r. łączne świadczenia społeczne stanowiły 28,1% ekwiwalentnego dochodu rodzin. Spośród nich 23,7% odpowiadało emeryturom i rentom rodzinnym (z których większość miała charakter składkowy), podczas gdy 4,5% stanowiły inne rodzaje świadczeń społecznych.

"Analizując rozkład całkowitych świadczeń społecznych wzdłuż skali dochodów, można zweryfikować, że 41,9% tych świadczeń trafiło do ostatniego kwintyla rozkładu (20% o najwyższych dochodach), podczas gdy pierwszy kwintyl populacji (20% o najniższych dochodach, w tym ludność żyjąca w ubóstwie) otrzymał tylko 10,7% całkowitych świadczeń społecznych", stwierdził w dokumencie.

Według badacza, wyjaśnienie tej "głęboko asymetrycznej" dystrybucji świadczeń społecznych leży w dwóch przyczynach: znaczeniu, jakie emerytury i renty rodzinne mają w całkowitych świadczeniach oraz fakcie, że najwyższe emerytury składkowe są generalnie związane z górną częścią rozkładu dochodów.

"Korzystając z danych opublikowanych przez Eurostat, można zweryfikować, że w 2022 r. efekt redystrybucyjny wszystkich świadczeń socjalnych wyniósł 26,7 punktu procentowego w UE, podczas gdy w Portugalii wartość ta wyniosła 24,8", wyjaśnił Carlos Farinha Rodrigues.

Wykluczając emerytury i renty, dystans między Portugalią a średnią europejską byłby "bardziej znaczący", argumentował.

Patrząc na ostatnie 30 lat, badacz doszedł do wniosku, że nastąpiła "głęboka zmiana" w modelu ubóstwa.

"O ile we wczesnych latach ubóstwo wśród osób starszych było jednym z głównych czynników budzących niepokój, w ostatnich latach dominuje ubóstwo wśród dzieci i młodzieży", podkreślił. Od 2007 r. wskaźnik ubóstwa wśród dzieci i młodzieży "przewyższył wskaźnik ubóstwa wśród osób starszych", z wyjątkiem 2023 r.