Przy zaledwie 20 000 jednostek mieszkalnych produkowanych rocznie, obecne tempo jest drastycznie niższe od 70 000 jednostek potrzebnych każdego roku, aby zaspokoić popyt krajowy. Ta znaczna luka stwarza powszechne problemy związane z przystępnością cenową i dostępnością, co podkreśla pilną potrzebę podjęcia działań.

Proponowana przez rząd inwestycja w wysokości 4,2 mld euro do 2025 r. stanowi znaczący krok naprzód. Inicjatywa ta, mająca na celu budowę i renowację 59 000 mieszkań, stanowi największą inwestycję mieszkaniową od dziesięcioleci. Eksperci są jednak zgodni, że chociaż jest to niezbędny środek, sam w sobie nie wystarczy, aby wypełnić lukę. Rozwiązaniem jest holistyczne podejście, które mobilizuje zarówno sektor publiczny, jak i prywatny do szybkiego zwiększania podaży mieszkań.

Jednym z kluczowych wyzwań jest zachęcanie sektora prywatnego do zaangażowania. Wysokie podatki, w tym VAT i podatki od przeniesienia własności nieruchomości, sprawiają, że przystępne cenowo projekty mieszkaniowe są nieatrakcyjne finansowo dla deweloperów. Obniżenie podatku VAT do bardziej realnych 6 % jest proponowanym środkiem, który mógłby przyciągnąć inwestycje prywatne poprzez obniżenie kosztów rozwoju. Dostosowanie to zapewniłoby sektorowi prywatnemu finansową przestrzeń do oddychania potrzebną do zaangażowania się w projekty mieszkaniowe po przystępnych cenach na znaczącą skalę.

Ponadto Portugalia musi zająć się nadmierną biurokracją, która hamuje postęp. Długotrwałe procesy planowania, licencjonowania i zatwierdzania opóźniają rozpoczęcie projektów mieszkaniowych, przesuwając terminy znacznie przekraczające to, co jest możliwe do opanowania w czasie kryzysu. Uproszczenie tych procedur usunęłoby istotną przeszkodę, umożliwiając realizację projektów w sposób bardziej efektywny i przy niższych kosztach.

Na horyzoncie pojawia się również kwestia niedoborów siły roboczej. Sektor budowlany boryka się obecnie z deficytem około 80 000 wykwalifikowanych pracowników, co grozi zaprzepaszczeniem postępu niezbędnego do osiągnięcia celów mieszkaniowych. Aby temu zaradzić, priorytetem muszą stać się ukierunkowane programy szkolenia zawodowego i zachęty mające na celu przyciągnięcie pracowników do tego sektora. Odbudowując tę siłę roboczą, Portugalia może zapewnić, że projekty zostaną ukończone na czas i w ramach budżetu.

Kolejnym krytycznym obszarem, który wymaga uwagi, jest finansowanie. Zaostrzone kryteria udzielania kredytów sprawiły, że deweloperom coraz trudniej jest zapewnić finansowanie potrzebne do uruchomienia nowych projektów. Rozszerzenie dostępu do finansowania poprzez partnerstwa publiczno-prywatne lub specjalistyczne programy pożyczkowe może stanowić realne rozwiązanie, umożliwiając realizację większej liczby projektów.

Wreszcie, niezbędne jest lepsze wykorzystanie istniejących zasobów. W Portugalii znajduje się około 30 000 nieruchomości publicznych, z których wiele pozostaje niewykorzystanych. Audyt i przekształcenie tych nieruchomości w mieszkania może zapewnić szybki i skuteczny sposób na zaspokojenie najpilniejszych potrzeb mieszkaniowych przy jednoczesnym zmniejszeniu ilości odpadów i rewitalizacji obszarów miejskich.

Zaradzenie kryzysowi mieszkaniowemu w Portugalii będzie wymagało wspólnego wysiłku i zdecydowanych działań. Łącząc inwestycje publiczne z zaangażowaniem sektora prywatnego, ograniczając biurokrację, rozwiązując problem niedoborów siły roboczej i optymalizując istniejące aktywa, Portugalia może zbliżyć się do stworzenia przyszłości, w której mieszkania będą dostępne, przystępne cenowo i zrównoważone dla wszystkich.

Author

Paulo Lopes is a multi-talent Portuguese citizen who made his Master of Economics in Switzerland and studied law at Lusófona in Lisbon - CEO of Casaiberia in Lisbon and Algarve.

Paulo Lopes