Het begon allemaal toen ik in de krant las dat er zojuist een boek was verschenen met de naam Het Rode Boek - Red List of Algarvian Craft Activities.
Het boek heeft alle lokale ambachtslieden van de Algarve die nog actief zijn, opgespoord en vastgesteld welke nog levensvatbaar zijn en welke dringend moeten worden beschermd.
Het grootste probleem waarmee veel van deze oude ambachten te kampen hebben is dat zij, hoewel zij ontegenzeggelijk fascinerend zijn, geen echt praktisch nut meer hebben in de wereld van vandaag - en dat er dientengevolge een duidelijk gebrek is aan enthousiaste leerlingen aan wie zij deze ambachten kunnen overdragen.
Dit leek mij een echte schande en ik wist niet echt wat eraan gedaan kon worden. Ik dacht dat The Portugal News misschien een beetje kon helpen door over een paar van hen te schrijven. Maar eerst moest ik ze vinden. En daarvoor zou ik op een of andere manier dat RODE BOEK in handen moeten krijgen.
Een beetje onderzoek wees uit dat het boek iets te maken had met een winkel in de achterafstraatjes van Loulé, Projecto TASA genaamd - en na een bezoekje aan hen ben ik nu vervuld van hoop dat deze oude kunsten werkelijk kunnen worden heroverwogen en vernieuwd voor deze moderne wereld en nog lang in de toekomst kunnen voortleven.
De toekomst is de natuur
Toen ik dit schattige winkeltje binnenliep, was ik verrukt over allerlei traditionele kunstnijverheid die er werd uitgestald, maar met een moderne draai.
Er waren dingen zoals klemmen om zakken dicht te maken, servetringen en zelfs zogenaamde 'Memory Sticks' (niets te maken met computers) - allemaal gemaakt van een van de meest overvloedige natuurlijke hulpbronnen in de Algarve: 'cana' (reuzenriet).
Er waren ook kurklampen, aardewerken en koperen potten, geborduurde kussens, 'gevleugelde' kledinghaken, manden in de vorm van varkens en zelfs een kurken fietszadel (om er maar een paar te noemen).
De natuurlijke wereld is duurzaam
Ik had een afspraak gemaakt met Graça Palma, de coördinator van TASA, en toen zij mij uitnodigde in het kantoor/werkplaats te komen, was ik verheugd dat Vanessa Flórido, de inwonende handwerksvrouw, midden in de ruimte bezig was de 'zitting' te weven op de prachtigste olijfhouten stoel.
Terwijl ik met Graça zat te praten en ze uitlegde hoe dit project tot stand was gekomen, werd ik steeds afgeleid door alle charmante dingen die werden tentoongesteld en vroeg ik voortdurend van welke inheemse planten ze waren gemaakt.
Zo kwam ik er bijvoorbeeld achter dat de plant die Vanessa had gebruikt om de mooie stoel te weven 'tabua' (bulrus) heette - een plant die je ongetwijfeld wel eens rond meren en waterrijke gebieden hebt zien groeien. Ik kwam er zelfs achter dat juni de tijd is om ze te plukken en dat ze onlangs aan het oogsten zijn geweest.
Een beetje geschiedenis
TASA staat voor "Técnicas Ancestrais, Soluções Atuais" (Voorouderlijke Technieken, Actuele Oplossingen) en was een project dat in 2010 door de Comissão de Coordenação e Desenvolvimento Regional (CCDR) Algarve werd opgestart.
U kunt een documentaire bekijken die laat zien hoe een paar jonge ontwerpers veel tijd hebben besteed aan het leren kennen van de plaatselijke ambachtslieden en hoe zij dingen deden.
Ze gingen terug naar de tekentafel en kwamen met een aantal zeer slimme en mooie manieren om trouw te blijven aan de diepe wortels en geschiedenis van deze voorouderlijke kunsten - maar ze aan te passen zodat ze praktische toepassingen hebben in de dag van vandaag.
Mix & match
Een van de bijzonder leuke dingen die ze deden was verschillende lokale ambachtslieden samenbrengen en hen laten samenwerken aan stukken (iets wat nog nooit eerder was gebeurd).
Zo lieten ze bijvoorbeeld de kurkboer de laatste hand leggen aan de wijncontainers van klei die door een plaatselijke pottenbakker waren gemaakt. Dit idee van "dingen mengen" gaat tot op de dag van vandaag door - Vanessa liet me zien hoe ze "palma" weeft (dwergpalm) tot de perfecte maat voor natuurlijke deksels voor enkele terracotta potten (gebruikt om kruiden in te bewaren).
Proactivetur biedt redding
Graça legde uit dat ze na de voltooiing van dit eerste project iemand nodig hadden om het over te nemen en voort te zetten.
In 2013, nam Proactivetur, een bedrijf voor verantwoord toerisme, het beheer van het project over. Graça legde uit dat zij waarschijnlijk de perfecte mensen waren om dit te doen, omdat ze al veel van deze lokale ambachtslieden kenden als ze mensen op hun tours meenamen.
Sindsdien heeft het project een hoge vlucht genomen. Zij blijven jonge ontwerpers en oudere ambachtslieden bij elkaar brengen en de resultaten zijn prachtig. De ontwerpers zijn zeer toegewijd om de ziel van deze regionale kunst levend te houden - maar met een praktische draai voor de moderne tijd.
Deze nu nog grotere lokale kennis van de steeds meer verborgen wereld van deze handwerkslieden maakte Proactivetur de perfecte mensen om dit RODE BOEK te schrijven. Zij waren zo vriendelijk om het mij te schenken en mij de weg te wijzen naar een aantal interessante ambachtslieden. Blijf op de hoogte!
Hoop voor de toekomst
Een laatste opmerking, die me meer dan wat ook met hoop vervult dat deze oude kunsten niet verloren zullen gaan, is dat Vanessa een groep kinderen had die later die middag kwamen om te leren hoe ze een aantal 'moinhos' (windmolens) en 'vassourinhas' (handborstels) konden maken.
TASA organiseert dit soort workshops voor kleine groepen jong en oud, zowel in hun werkplaats als in de vrije natuur - met de ambachtslieden zelf.
Om meer te weten te komen, volg hen op Instagram of Facebook @projectotasa of bezoek hun website projectotasashop.com