Mangoesten en stokstaartjes behoren beide tot de familie herpestidae, maar de mangoest (in het Portugees mangusto genoemd) is de enige die u hier in Portugal waarschijnlijk zult zien.

Het zijn lange, harige wezens met een puntig gezicht en een borstelige staart en het zijn geen knaagdieren, maar carnivoren.

De Egyptische mangoest komt alleen voor in Zuid-Portugal en is een soort die inheems is in de kuststreken langs de Middellandse Zee tussen Noord-Afrika en Turkije, en Afrika.

Zij bewegen zich in een felle galop of op een lage slinkse pas en worden niet gemakkelijk gezien omdat zij gebruik maken van een dichte dekking. Of ze op het Iberisch schiereiland werden geïntroduceerd of inheems zijn, wordt volgens Wikipedia betwijfeld.

Sommige zijn bijna hun hele leven solitair, andere leven in grote groepen, die, afhankelijk van de soort, roedels, troepen of kolonies worden genoemd. Vaak kunnen grote roedels tot 50 individuen tellen, en in grote roedels wordt vaak groepsgewijze verzorging van de jongen gezien.

Mensen hebben mangoesten lang bewonderd om hun vermogen om giftige slangen te doden. Deze eigenschap werd ook beroemd gemaakt door Rudyard Kipling in zijn verhaal "Rikki-Tikki-Tavi" uit 1894, waarin een mangoest een mensenfamilie redt van gemene cobra's.

Het zijn geduchte tegenstanders voor slangen, vooral door hun snelheid en beweeglijkheid, waardoor ze snel kunnen aanvallen wanneer ze een opening voelen. Maar sommige soorten hebben ook een extra voordeel: ze zijn resistent geworden tegen slangengif, waardoor ze kunnen blijven vechten, zelfs na een beet die de meeste dieren van hun grootte zou doden.

Ze zijn niet immuun voor het gif, maar dankzij speciale mutaties in hun systeem kan het neurotoxine zich moeilijk binden aan hun nicotine-acetylcholinereceptoren, waardoor het minder effectief is.

Ze worden volwassen tussen 9 maanden en 2 jaar en leven 6 tot 10 jaar in het wild. Zij gaan rechtop staan om te kijken of er gevaar dreigt, wat ons bij de stokstaartjes brengt, die bijna onmiddellijk te herkennen zijn aan hun "schildwachters"-gedrag.

Stokstaartjes

Stokstaartjes (in het Portugees suricata) leven in alle delen van de Kalahari-woestijn, in een groot deel van de Namib-woestijn en in het zuidwesten van Angola en in Zuid-Afrika, en zij zijn het enige lid van het geslacht Suricata, een wezelachtig dier dat ook deel uitmaakt van de familie der mangoesten.

We weten vrij veel over deze schattige wezentjes, dankzij natuurprogramma's waarin hun leven in detail is gedocumenteerd, en een bepaalde tv-reclame waarin ze voorkomen, waardoor ze onmiddellijk herkenbaar zijn geworden.

De schildwachtersrol wordt vervuld door een helper of een niet-broedende, en omdat hij of zij een opmerkelijk gezichtsvermogen heeft, staat hij of zij op de uitkijk door voortdurend te letten op mogelijke roofdieren en potentiële bedreigingen terwijl de groep niet in het hol verblijft, en slaat hij of zij alarm door een duidelijke blaf te laten horen. Deze functie rouleert tussen de verschillende leden van de groep, in willekeurige volgorde.

Ze zijn ook slim. Uit een studie aan de St Andrew's University in Schotland is gebleken dat stokstaartjes complex gecoördineerd gedrag vertonen, dat kan wedijveren met dat van chimpansees, bavianen, dolfijnen en zelfs mensen. Ze lossen taken op met de hulp van hun "meute", maar ook door zelfstandig na te denken, en in de studie werden stokstaartjes betrokken bij een grote verscheidenheid van sociale en solitaire gedragingen om taken op te lossen.

Stokstaartjes zien er misschien schattig uit met hun grote ogen en hun op familie gerichte gedrag, maar ze hebben een techniek ontwikkeld om met het gif van schorpioenen, die ze eten, om te gaan.

Het stokstaartje richt zich op de staart, bijt de angel van de schorpioen af en gooit die weg. Zonder staart kan de schorpioen zijn gif niet afgeven, maar er zit nog wel gif op zijn exoskelet, en om dit te bestrijden, hebben stokstaartjes geleerd om schorpioenen in het zand te wrijven om het resterende gif te verwijderen.

Interessant is dat stokstaartjes, ondanks het feit dat zij in de woestijn leven, geen extra water nodig hebben in hun dieet; zij halen al het vocht dat zij nodig hebben uit de insecten en larven die zij eten, terwijl wij gewone stervelingen binnen 3 tot 5 dagen zouden sterven zonder extra water.

Author

Marilyn writes regularly for The Portugal News, and has lived in the Algarve for some years. A dog-lover, she has lived in Ireland, UK, Bermuda and the Isle of Man. 

Marilyn Sheridan