Eten als reactie op gevoelens - in plaats van fysieke honger - komt vaak voor. Het kunnen een paar extra koekjes zijn als je je verdrietig voelt, of een heel pak. En voor sommige mensen met een depressie gebeurt dit regelmatig.

Nieuw onderzoek suggereert nu dat mensen die al overgewicht of obesitas hebben, nog meer kans hebben om beïnvloed te worden door het verband tussen depressie en gedrag dat gewichtstoename kan veroorzaken, zoals emotioneel eten of eetbuien.


Academici van de Medical Research Council(MRC) Epidemiology Unit van de Universiteit van Cambridge onderzochten gegevens van 2.133 volwassenen - waarbij symptomen van depressie, angst en waargenomen stress werden bijgehouden op een app, evenals gewichtsmetingen gedurende zes tot negen maanden.

Uit het onderzoek bleek dat elke keer dat de score voor depressieve symptomen toenam, het gewicht van de persoon een maand later met gemiddeld 45 gram toenam. Voor mensen die al binnen het BMI-bereik voor 'overgewicht' vielen, bedroeg deze gemiddelde toename echter 52 gram per toegenomen score voor depressieve symptomen, terwijl dit voor mensen met een BMI boven de 30 (geclassificeerd als zwaarlijvig) 71 gram was.

Eerste auteur dr. Julia Mueller zei dat haar team "geen harde conclusies kan trekken over de oorzaak" van de bevindingen, omdat het een observationele studie was. Maar ze "suggereren dat mensen op verschillende manieren kunnen reageren op negatieve emoties".

Ze voegde eraan toe: "Sommige copingmechanismen voor het omgaan met negatieve emoties kunnen leiden tot gewichtstoename, zoals het eten van meer energierijk voedsel, bekend als 'emotioneel eten', terwijl andere copingmechanismen, zoals praten met een vriend, niet leiden tot gewichtstoename.

"Uit de literatuur blijkt dat sommige mensen de neiging hebben tot 'emotioneel eten' en anderen niet. Waarom mensen verschillen in hun eetgedrag is op dit moment nog niet helemaal duidelijk, maar het is waarschijnlijk een combinatie van factoren zoals genen, de omgeving en vroege levenservaringen."


Dus waarom gebeurt het?

De door de BACP erkende therapeut en eetstoornisspecialist Ruth Micallef zegt: "Overeten, of eetbuien, is een copingmechanisme dat we onbewust ontwikkelen om ons te helpen om te gaan met triggers en onverwerkt trauma.

"Overeten en depressie gaan vaak hand in hand, omdat depressie ook een symptoom is van onverwerkt trauma, het zijn onze hersenen en lichamen die in een 'bevriesstand' gaan wanneer we het gevoel hebben dat we er niet mee om kunnen gaan."

En, wat belangrijk is, het heeft "niets te maken met lui of hebzuchtig zijn", benadrukt Micallef. Net als binge-drinking, te veel uitgeven, gokken, drugs gebruiken, pornografie en zelfs te veel werken, kan overeten ons in staat stellen om tijdelijk 'los te komen' van onze trauma's door onszelf te 'kalmeren' met een vaak schadelijke activiteit. "We kunnen gemakkelijk vast komen te zitten in 'loops' van het gebruik van copingmechanismen die ons in staat stellen om 'los te komen en onszelf te kalmeren'," merkt ze op.

Lucy Myers, een geregistreerd BACP-psychotherapeut en executive coach, zegt: "Als mensen hebben we een diep evolutionair instinct om moeilijke omstandigheden te overleven, wat betekent dat wanneer we ons verdrietig voelen, we (al dan niet onbewust) alles zullen doen wat we kunnen om te proberen ons zo snel mogelijk 'beter te voelen'."

Eten kan voor sommige mensen een kortetermijnoplossing zijn, voegde ze eraan toe, zelfs als we ons ervan bewust zijn dat het geen gezond copingpatroon is.

"Als je denkt aan de symptomen van depressie in het bijzonder, zoals gevoelens van verdriet, hopeloosheid, een laag gevoel van eigenwaarde, gebrek aan motivatie en energie, en zich prikkelbaar of intolerant voelen tegenover anderen, betekent dit vaak dat mensen zich sociaal terugtrekken en tijd alleen doorbrengen als hun eerste copingmechanisme. In deze omstandigheden is eten een snelle, gemakkelijk toegankelijke, betaalbare, legale en sociaal aanvaardbare manier om 'onszelf te verwennen'," zegt Myers.

"Eten kan het gevoel geven dat het helpt om emotionele gevoelens van leegte en eenzaamheid te overwinnen, omdat overeten ons letterlijk kan vullen."

Overeten kan fungeren als afleiding van gevoelens van verdriet - "of woede, een minder bekend symptoom van depressie, vooral merkbaar bij mannen" - legt ze uit.

Credits: PA; Auteur: PA;

"Vanuit een neurowetenschappelijk perspectief, wanneer we suiker of 'junk food' eten, geven onze hersenen pieken van dopamine af, op een vergelijkbare manier als hoe onze hersenen reageren op harddrugs zoals cocaïne, wat kan leiden tot verslavende gewoonten van overeten."

Depressie kan ook verband houden met schuld- en schaamtegevoelens. "Dus als je merkt dat je in het geheim eet, verbergt wat of hoeveel je eet, of sociale situaties vermijdt omdat je denkt dat mensen zullen reageren, kunnen dit tekenen zijn om hulp te zoeken om nieuwe, fysiek en emotioneel gezondere manieren van omgaan met eten te creëren," voegt Myers toe.


Kan therapie helpen?

Omdat overmatig gedrag meestal een dieper probleem maskeert, kan de rest hopelijk volgen als je het probleem bij de wortel aanpakt.

"Als we de oorspronkelijke bronnen van onrust niet begrijpen en verwerken en geen stappen ondernemen om deze aan te pakken, zullen de gewoonten onze oorspronkelijke problemen onderdrukken en uiteindelijk verergeren," zegt Myers. "Therapie biedt empathische, warme en niet-oordelende ondersteuning en voorkomt dat mensen zich geïsoleerd en alleen voelen, wat de eerste stap is in het doorbreken van de cyclus van verontrustend gedrag waarin je terecht bent gekomen."

Van buitenaf klinkt het misschien eenvoudig, maar Myers benadrukt dat deze eetpatronen een van de moeilijkste dingen kunnen zijn om te overwinnen.

"In tegenstelling tot drinken, gokken of drugsgebruik, kun je er niet zomaar mee stoppen - we hebben voedsel nodig om te leven, en het is elke dag overal om ons heen," zegt ze. Vriendelijkheid en medeleven - met jezelf of met anderen die ermee te maken hebben - is dus echt nodig.

Overmatig overeten kan ook een teken zijn van een eetbuienstoornis en een therapeut kan je helpen om je relatie met eten te onderzoeken - "zodat je andere beslissingen neemt in het 'hier en nu' van je leven vandaag", zegt Myers.

CGT (cognitieve gedragstherapie) is een methode die therapeuten gebruiken om mensen te helpen hun triggers te begrijpen en nieuwe, gezondere manieren te creëren om met eten om te gaan.

Micallef benadrukt: "Je bent absoluut ondersteuning waard en herstel is mogelijk."