De EU is er, zoals bekend, altijd prat op gegaan een lichtend baken voor vrede en stabiliteit in de wereld te zijn. Deze diepgewortelde positie als bastion van Europese vrede en eenheid was een kernelement bij haar oprichting. Maar nu, in deze absoluut ongekende tijden, kijken we met verbijstering toe terwijl we vernemen dat de EU heeft beloofd om van een vredesproject te veranderen in een bron van financiering voor dodelijke wapens om de enigszins belegerde maar niettemin veerkrachtige Oekraïense strijdkrachten te helpen versterken.

Dit is een belangrijk moment in de geschiedenis, dat de dag zal inluiden waarop de EU eindelijk haar spierballen zal laten zien op het geopolitieke toneel. Dit was een lang gekoesterde wens van sommige van de meest vocale stalwarts van de EU, zoals Macron van Frankrijk - hoewel niemand een dergelijke verandering onder zulke drastische omstandigheden wenste te bewerkstelligen.

Dit is zonder twijfel een historisch moment voor een Europese Unie die gewoonlijk wordt verlamd door verdeeldheid en besluiteloosheid op het gebied van buitenlands beleid. Velen vroegen zich af of de traditioneel trage aanpak van de EU het blok zou beletten geloofwaardige of doeltreffende sancties op te leggen aan het Rusland van Poetin en zijn kring van oligarchen. Deze keer niet.

In zekere zin heeft de heer Poetin getriomfeerd waar vele Amerikaanse presidenten hebben gefaald. Zijn acties in Oekraïne hebben Duitsland ertoe aangezet zijn NAVO-uitgavenverplichtingen niet alleen na te komen, maar zelfs te overtreffen.

Deze gedenkwaardige ommezwaai van de grootste economie van het continent is nog een zeer belangrijk moment. Niet alleen is de Duitse inzet voor de NAVO plotseling sterk toegenomen, maar de Berlijnse regering heeft ook haar lang gekoesterde verbod op de uitvoer van wapens naar gebieden waar grote conflicten woeden, teruggedraaid. Duitsland stuurt nu wapens en munitie naar Oekraïne. Voeg daarbij het enorme politieke besluit van Duitsland (voorlopig althans) om de stekker uit een sleutelproject, de Nord Stream-2 gaspijpleiding, te trekken. We kunnen duidelijk zien dat "het Poetin-effect" werkelijk tastbaar, ongekend en zeer verontrustend is tot ver buiten Oekraïne zelf.

We zijn ook getuige van een heel andere consensus over het netelige onderwerp migratie. Sinds de migrantencrisis van 2015 zijn Oost-Europese gebieden als Polen en Hongarije felle tegenstanders van het EU-migratiebeleid. Nu worden talloze Oekraïense vluchtelingen door Warschau verwelkomd.

Al die oude ressentimenten ten aanzien van migratie hebben de hervorming van de asielprotocollen van de EU steeds in de weg gestaan. Terwijl ik dit artikel schrijf, verwachten we echter dat het blok de laatste hand zal leggen aan maatregelen die Oekraïense burgers tijdelijk toestemming zullen geven om tot drie jaar in de EU-27 te verblijven. De ophaalbrug die na de migrantencrisis van 2015 werd opgehaald, is eindelijk weer neergelaten, waardoor de ontheemde Oekraïense bevolking over een absoluut onmisbare reddingslijn beschikt.

Poetin is er ook in geslaagd het sluimerende uitbreidingsbeleid van het blok wakker te schudden. Dit is al minstens tien jaar in een diepe winterslaap. Kroatië was het laatste land dat in 2013 tot de EU toetrad. Andere landen hebben sindsdien aan de zijlijn gewacht. Dit was natuurlijk geheel te wijten aan het feit dat het Rusland van Poetin zo'n sombere kijk heeft op de expansionistische aspiraties van de EU en de NAVO. Vooral die met betrekking tot Oekraïne, dat door Rusland al lang wordt beschouwd als een vernederend territoriaal verlies na de ondergang van de Sovjet-Unie.

De toetreding van Oekraïne tot de EU was voor Poetin een stap te ver. Zo'n stap zou 'het Westen' effectief binnen spuugafstand van de Russische grens hebben gebracht, waardoor Ruslands 'invloedssfeer' mogelijk zou worden verkleind of op zijn minst bedreigd. De NAVO-ethos "allen voor één en één voor allen" werd door beide partijen gezien als een potentieel gevaarlijk brandpunt dat gemakkelijk zou kunnen escaleren en de katalysator zou kunnen worden van een gevaarlijk conflict tussen Rusland en de NAVO.

De voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, zei onlangs in een tegengeluid: "Zij (Oekraïne) horen bij ons." Het behoort echter niet tot de bevoegdheden van een voorzitter van de Europese Commissie om alleen te beslissen of Oekraïne al dan niet lid wordt van de EU. Het is belangrijk te bedenken dat dit (Oekraïense EU-lidmaatschap) pas over vele jaren zou gebeuren. Wat plotseling anders is, is dat dit onderwerp nu zelfs in Brussel serieus wordt besproken, op zo'n delicaat moment. Nog maar enkele dagen geleden was het onderwerp volstrekt taboe en was elke serieuze overweging van Oekraïens Navo-lidmaatschap volstrekt ondenkbaar. Dit maakt de inval van Poetin zo ongelooflijk bizar.

Het tot voor kort verdeelde Westen lijkt plotseling naar hetzelfde liedje te grijpen. Er is een groeiend koor van harmonieuze verhalen, die er allemaal op gebrand zijn een reeks steeds hardere sancties tegen Moskou uit te vaardigen. Zelfs meningsverschillen over het al dan niet uitsluiten van Rusland van het Swift-betalingssysteem zijn snel uit de wereld geholpen.

De Poetin-fobie heeft er zelfs toe geleid dat Finland en Zweden zich nu meer dan ooit bij het NAVO-bondgenootschap willen aansluiten. Dit alles is te danken aan de heer Poetin, wiens invasie op Oekraïens grondgebied wat hem betreft volkomen contraproductief lijkt te zijn geweest.

Dus. Poetin is er niet in geslaagd zijn reputatie zowel in eigen land als in de rest van de wereld op te vijzelen, maar wel om van de Oekraïense president Zelensky een soort internationaal staatsman te maken. Zelensky wordt nu alom bewonderd om zijn moed, heldhaftigheid en vastberadenheid. Een man die vastbesloten is het hoofd te bieden aan een tirannie die de vorm aannam van een totaal onuitgelokte, ongerechtvaardigde en schokkend gewelddadige aanval op zijn geliefde land en volk.

Geconfronteerd met een steeds slinkend aantal vrienden en echte bondgenoten in binnen- en buitenland en met zijn acties die op veel te veel fronten averechts lijken te werken, heeft Poetin zijn nucleaire strijdkrachten in verhoogde staat van paraatheid gebracht. Maar zelfs deze angstaanjagende actie heeft tot dusverre niet de aandacht kunnen afleiden van al die grote taboes die in heel Europa en ver daarbuiten met voeten worden getreden. Er is zeker een gevoel dat de steeds veranderende getijden van de geschiedenis tegen de heer Poetin samenspannen.

Uit wat velen van ons onlangs hebben gezien, is volgens mij al duidelijk geworden dat er maar één persoon is die echt vertrouwen heeft in Poetins dubieuze beweegredenen - en dat is Poetin zelf. De uitdrukkingen op de gezichten van sommige van zijn sociaal gedistantieerde militairen toen hij zijn nucleaire spierballen liet zien voor een volkomen verbijsterd wereldwijd publiek, zeiden genoeg.

Wat er ook gebeurt, het lijkt er sterk op dat Poetins Rusland zichzelf in een hoek heeft gedrongen. Of Rusland de strijd nu wint of verliest, het zal volstrekt onduidelijk blijven hoe 'overwinning' er in de echte wereld uitziet. Rusland zal zich in ieder geval geïsoleerd voelen. In de ogen van de meeste mensen is dat niet echt een overwinning, hoe het Kremlin het uiteindelijk ook wil opsmukken.

Author

Douglas Hughes is a UK-based writer producing general interest articles ranging from travel pieces to classic motoring. 

Douglas Hughes