Sunak had nog tot januari volgend jaar voordat zijn vijf jaar erop zaten, en op dit moment voorspellen de opiniepeilingen een catastrofale nederlaag voor zijn Conservatieve Partij (ook wel bekend als de Tories). Mogelijk zelfs een uitstervende gebeurtenis. Dus waarom deed hij het?

Nou, één reden is dat het niet bepaald 'zijn' vijf jaar zijn. Sunak is de vierde conservatieve premier in die periode, omdat de ene mislukte leider na de andere aan de kant werd geschoven in een wanhopige zoektocht naar iemand die een schijn van discipline kon opleggen aan de steeds breekbaarder wordende en gebroken partij.

De eerste was Theresa May, die in juli 2019 wanhopig ontslag nam, nadat ze er niet in geslaagd was om de Conservatieve troepen samen te brengen over de precieze theologische vorm die de heilige graal van 'Brexit' (het verlaten van de Europese Unie) moest aannemen. Ze hadden het Brexit-referendum in 2016 nipt gewonnen (52% tegen 48%), maar ze konden het niet eens worden over wat dat nu eigenlijk betekende.

Daarna kwam Boris Johnson, een gemakzuchtige, luie, zelfingenomen man en een schaamteloze leugenaar. Hij hield het slechts drie jaar vol voordat hij door zijn eigen partij tot aftreden werd gedwongen omdat hij tijdens de Covid lockdowns borrels hield in zijn eigen kantoor en huis in Downing Street - en er vervolgens over loog tegen het Parlement.

Daarna kwam het meivlieg premierschap van Liz Truss, die werd gemarineerd in alt-right ideologie en de Britse economie in slechts 44 dagen liet crashen voordat ze tot aftreden werd gedwongen, wederom door haar eigen partij. En zo erfde Rishi Sunak, opnieuw zonder tussentijdse verkiezingen, wat inmiddels werd gezien als een 'zombieregering' (dood maar nog steeds rondstrompelend).

Sunak is de rijkste persoon die het ambt in de moderne tijd heeft bekleed, dankzij zijn huwelijk met de dochter van een Indiase techmiljardair. Het is altijd mogelijk geweest dat politiek gewoon een hobby voor hem zou zijn, en hoewel hij in Engeland is geboren, staat hij met één voet in de Verenigde Staten, met huizen in Yorkshire, Londen (Kensington) en Californië (Santa Monica).

Hij is een redelijk competente manager, maar hij is niet in staat geweest om de 'doemspiraal' van de Conservatieve Partij te doorbreken. Zelfs voordat hij de baan kreeg, gaven de kiezers in de opiniepeilingen consequent de voorkeur aan de Labourpartij met een meerderheid van twee tegen één en dus zijn er voortdurend complotten geweest om hem binnen zijn eigen partij ten val te brengen.

Desondanks was de algemene verwachting in de partij dat hij tot oktober of november in functie zou blijven omdat a) hij dan twee volle jaren in functie zou zijn, wat beter staat op zijn CV; en b) je weet maar nooit, er zou iets kunnen gebeuren. En zo stonden de zaken ervoor - tot afgelopen woensdag.

Toen, zonder enige waarschuwing aan iemand in de partij, Rish! (zoals zijn publiciteit zijn naam ooit spelde) verklaarde dat de verkiezingen slechts zes weken uitgesteld zullen worden, namelijk tot 4 juli. Hij kondigde dit aan aan een handjevol journalisten voor zijn eigen voordeur in een stortbui en zag eruit "als een verzopen fret", zoals een journalist het uitdrukte. Hij had niet eens een paraplu bij zich.

Alle andere Tories voelen zich nu door hem verraden. Waarom hun laatste halfjaar aan de macht weggooien als de cijfers er nu zo slecht uitzien? Misschien was er wel iets boven water gekomen - of anders hadden ze tenminste meer tijd gehad om een nieuwe baan te zoeken nadat ze hun zetels in het parlement waren kwijtgeraakt.

Sommigen speculeren dat er nog een complot in de maak was om Sunak ten val te brengen en dat hij het waardiger vond om de verkiezingen te verliezen dan door zijn eigen partij te worden gedumpt, maar ze denken er waarschijnlijk te veel over na. Zoals een lid van zijn eigen kabinet het verwoordde: "Hij dacht, waarom de lijdensweg verlengen?" Zet een dappere strijd op, verlies gracieus, en dan is het California Dreaming.

Eerlijk is eerlijk. Het hele land is gewoon de tijd aan het aftellen in afwachting van het omslaan van de bladzijde van veertien jaar conservatief bewind. Zelfs als de overlevenden van de Tory-verkiezingen in juli door een wonder zouden terugkeren in een soort coalitieregering, zou het een lange, pijnlijke en ondankbare taak zijn om de economie die hun voorgangers hebben verwoest, weer op te bouwen. Laat dat maar aan Labour over.

De echte taak van de Conservatieve Partij op de korte termijn is gewoon overleven. De partij is al bijna tweehonderd jaar buitengewoon succesvol, maar de Tories zijn zich zeer bewust van wat er is gebeurd met de Progressieve Conservatieve Partij onder leiding van hun Canadese broeders, die bij de verkiezingen van 1993 plotseling van 156 zetels naar slechts twee zetels zakte.

De nederlaag van de Britse Tories zal deze keer niet zo extreem zijn, maar de hard-rechtse populisten van Reform zullen rondcirkelen als verwachtingsvolle haaien, in de hoop zich tegoed te kunnen doen aan de overblijfselen.

Author

Gwynne Dyer is an independent journalist whose articles are published in 45 countries.

Gwynne Dyer