De Gazastrook, het kleine gebied van 40 vierkante kilometer met een bevolking van meer dan 2 miljoen Palestijnen dat sinds 2007 wordt geregeerd door Hamas, wordt geblokkeerd door Israël, dat het beschouwt als "vijandelijk gebied". Het wordt zorgvuldiger bewaakt en gecontroleerd dan welk ander gebied ter wereld ook. Israëlische drones en satellieten registreren elke beweging in het gebied, de meest geavanceerde opsporingsinstrumenten luisteren elk gesprek en elke elektronische transmissie af, en toch was de aanval een totale verrassing voor Israël. Hoe kon een van de beste inlichtingendiensten en legers ter wereld zo volledig verrast worden? De mythe van de Israëlische onschendbaarheid is aan diggelen geslagen. Het is de tweede grote inschattingsfout van militaire capaciteiten in de afgelopen tijd - na de spectaculaire maar totaal onverwachte mislukking van het geroemde Russische leger om Oekraïne in te halen in februari 2022 - en het suggereert aan de ene kant dat evaluaties van militaire competentie veel moeilijker kunnen zijn dan algemeen wordt erkend, en aan de andere kant dat een kleinere maar goed georganiseerde strijdkracht aanzienlijke schade kan aanrichten, ongeacht de macht, kracht en reputatie van de tegenstander.

De Israëlische inlichtingendienst, het Israëlische leger en premier Benjamin Netanyahu - hij die beweerde de enige te zijn die de veiligheid van Israël kon garanderen - zijn vernederd, een schaamteloze vernedering voor de hele wereld. De aanval van Hamas werd een "9/11" moment voor Israël genoemd, vergeleken met de aanvallen op de Twin Towers in de VS in 2001. Helaas zal de vergelijking waarschijnlijk opgaan, de menselijke natuur verandert niet, vernedering van politici in een machtspositie leidt over het algemeen tot irrationele en buitensporige reacties. We kunnen ons herinneren dat de reactie van president George W. Bush op 9/11 was om een ongerechtvaardigde en verwoestende oorlog tegen Irak te beginnen. Na het bloedbad dat door Hamas is aangericht, heeft Netanyahu natuurlijk geen andere keuze dan te reageren met overweldigend geweld. Hij heeft "machtige wraak" beloofd, om Hamas te "vernietigen", om Gaza "tot puin te reduceren". Maar het Israëlische leger zal voor de moeilijke uitdaging komen te staan om deze doelstellingen te halen en tegelijkertijd te voorkomen dat het leven van de meer dan 150 Israëlische gijzelaars die Hamas beweert vast te houden, in gevaar komt, en als Netanyahu's acties de dood van een groot aantal burgers in Gaza tot gevolg hebben, zal de wereld vraagtekens zetten bij de rationaliteit van Netanyahu's wraakactie.

Netanyahu's falen om te anticiperen op de verwoestende aanvallen van Hamas is een overduidelijk teken van zwakte, hij heeft zich geconcentreerd op zijn project om de Israëlische gerechtelijke onafhankelijkheid te verminderen, terwijl hij er ten onrechte van uitging dat er weinig risico's verbonden waren aan het negeren van de benarde situatie van de Palestijnen, een onderwerp dat hij van de internationale agenda heeft weten te verwijderen, net zoals hij de vooruitzichten op door de VN goedgekeurde tweestatenoplossingen om het schijnbaar eeuwige conflict tussen Israël en de Palestijnen op te lossen, heeft begraven. Voorlopig is het normaal dat alle Israëli's en velen over de hele wereld zich achter Netanyahu en zijn regering scharen in hun crisismoment, net zoals de wereld zich achter de VS schaarde onmiddellijk na 9/11. Maar de Hamas-aanval werpt fundamentele vragen op, zowel met betrekking tot de regering van Netanyahu als tot de staat Israël, zoals Roger Cohen opmerkt in een artikel in de NY Times waarin hij Danny Yatom citeert, directeur van de Israëlische inlichtingendienst aan het einde van de jaren 1990, die naar mijn mening correct voorspelde dat "Een enkele Israëlische staat tussen de zee en Jordanië, die de Westelijke Jordaanoever omvat, "zal verslechteren tot ofwel een apartheidsstaat ofwel een niet-joodse staat," zei de heer Yatom. Als we over de gebieden blijven heersen, zie ik dat als een existentieel gevaar. "[1] De gemene aanval van Hamas werpt de fundamentele vraag op hoe Israël omgaat met zijn inheemse Palestijnse bevolking. De Yom Kippur oorlog van 1973 leidde uiteindelijk tot een rechtse verschuiving in de Israëlische politiek, van Labor naar Likud. Zal deze catastrofale gebeurtenis een vergelijkbaar effect hebben in Israël en leiden tot de politieke ondergang van Netanyahu en rechtse regeringen? Is er een vooruitzicht dat de tweestatenoplossing kan herrijzen uit de as van deze vuurzee? Persoonlijk hoop ik van wel.

De rol van de VS is altijd belangrijk voor Israël, en de regering Biden heeft voorspelbaar sterke, standvastige steun aan Israël getoond in het licht van deze brute terroristische aanval, waarbij de VS hun militaire hulp aan Israël hebben opgevoerd. Wat dit onderwerp betreft, is Hamas erin geslaagd om de verdeeldheid onder de Amerikaanse politici te verenigen. Zullen ze dat blijven? Dat zal afhangen van de acties van Israël, maar hoewel de linkervleugel van de Democratische Partij misschien aarzelt - de Democraten haten Netanyahu's openlijke geflirt met Trump en de rechtervleugel van de Republikeinse Partij - en hoewel de regering Biden liever niet opnieuw betrokken wil raken bij het Midden-Oosten, denk ik dat de VS niet zal aarzelen om zo veel mogelijk te helpen, zonder rechtstreeks Amerikaanse troepen op de grond te zetten, haar enige democratische bondgenoot in het Midden-Oosten: Amerika zal Israël actief blijven steunen en helpen. De andere prioriteit van Amerika is het beperken van de verspreiding van het conflict, een groot risico voor zowel Israël als het hele Midden-Oosten. Op dit moment zijn er aanwijzingen dat noch Iran, noch Hezbollah, noch de Palestijnse Autoriteit voordeel willen halen uit de Hamas-aanval op Israël, maar als Hezbollah bijvoorbeeld van mening is dat de komende militaire campagne van Israël tegen Hamas mislukt, zouden ze wel eens van de gelegenheid gebruik kunnen maken om een tweede front te openen, wat een riskante uitbreiding van het conflict zou betekenen.

Zal het conflict tussen Hamas en Israël een grote invloed hebben op de Amerikaanse presidentsverkiezingen? Het is nog te vroeg om dat te zeggen, maar als het conflict tussen Israël en Hamas, zoals waarschijnlijk is, vele maanden zal duren, plaatst het buitenlands beleid duidelijk in het middelpunt van de verkiezingsagenda, een sterk punt voor Biden - hij kan zichzelf presenteren als de krachtige verdediger van Israël - en het kan Nikki Haley aan Republikeinse zijde waarschijnlijk helpen om zich van haar rivalen te onderscheiden. Maar Amerikanen worden snel moe van oorlogen, een voortdurende toewijding aan Israël zal het moeilijk maken om volledige steun voor Oekraïne te behouden, en het electoraat zou zich tegen de zittende regering kunnen keren, Biden de schuld geven van de puinhoop in de wereld en zich in dat geval aangetrokken voelen tot Trump's "American First", isolationistische aanpak.

Wat zijn enkele andere gevolgen van de terroristische aanval en de daaropvolgende reactie van Israël? Het zal het vooruitzicht op een algemene overeenkomst tussen Israël en Saoedi-Arabië, waar zowel Biden als Netanyahu op hadden aangedrongen, voor geruime tijd vertragen. En de onzekerheid in het Midden-Oosten zal op korte termijn de olieprijs opdrijven, maar ik vermoed dat dit het fundamentele evenwicht op de oliemarkten niet zal veranderen.

Deze nieuwe, extra oorlog zal ook bijdragen aan het debat over de afnemende macht van de VS, in navolging van de Russische invasie in Oekraïne vorig jaar, de steeds agressievere houding van China ten opzichte van Taiwan, het groeiende extreme nationalisme van India, lijkt de wereld af te stevenen op meer algemene anarchie. Ik deel de mening van velen dat we ons in een periode van fundamentele transitie bevinden, van een wereld gedomineerd door twee supermachten tijdens de Koude Oorlog naar een korte periode waarin één supermacht, de VS, duidelijk dominant was, naar een zich ontwikkelende multipolaire wereld met meer diffuse machtscentra, regionaal en internationaal. Hoewel we de gevolgen nog niet begrijpen, lijkt het er op korte termijn op dat het centrale kenmerk van deze onzekere overgangsperiode een hoge mate van chaos is waarmee elk van de grote machtscentra zal moeten leren leven.



[1]"Een geschokt Israël wordt teruggedrongen naar zijn eeuwige dilemma", NY Times, 8 oktober 2023.


Author

Patrick Siegler-Lathrop is a dual-national American-French businessman living in Portugal, having pursued a career as an international investment banker, an entrepreneur-industrialist, a university professor and a consultant. He is the author of numerous articles on the US and a book, "Rendez-Vous with America, an Explanation of the US Election System". He is currently the President of the American Club of Lisbon, a 76-year old organization "promoting goodwill and understanding between people and cultures". For more information: https://RendezVouswithAmerica.com

The opinions expressed herein are personal and not those of the American Club of Lisbon.

Patrick Siegler-Lathrop