Wie heeft er zin in ouderwetse toetjes?

Een ander woord voor dessert s "toetje" - en ik herinner me dat ik schoolmaaltijden had, waarvan het hoogtepunt het "toetje" was - hopelijk iets chocoladeachtigs, of romigs, of kleverigs, en allemaal zoet. Dit kwam misschien voort uit een poging om ons "om te kopen" om het vlees en de kool op te eten, wat leidde tot de gewoonte om een maaltijd af te sluiten met een zoete traktatie. Ook nu nog geef ik graag een voorgerecht op om plaats te maken voor de 'toetjes' aan het eind van de maaltijd!

Net als veel andere zoogdieren wordt de mens geboren met een aangeboren voorkeur voor zoet smakend voedsel. Deze voorkeur is te zien bij pasgeborenen en premature baby's - de zoete smaak helpt hen te ontspannen en meer te zuigen, waardoor hun voedselopname toeneemt.

Smaakpapillen

Onze mond bevat gespecialiseerde receptoren in de kleine bultjes op je tong, papillen genaamd, beter bekend als smaakpapillen, en wanneer deze een suikersmaak herkennen, wordt in de hersenen een signaal aangezet dat een gevoel van genot stimuleert. Dit is waarschijnlijk een evolutionair residu uit de tijd dat rijk en voedzaam voedsel een zeldzaam goed was. Wij geven de voorkeur aan zoet, omdat zoet voedsel in de natuur meestal van goede kwaliteit is - zoet fruit bijvoorbeeld, dat rijk is aan veel voedingsstoffen.

Men zegt dat de behoefte aan zoete smaak afneemt met de leeftijd (oh, echt?), omdat kinderen vermoedelijk een grotere voorkeur hebben voor zoete smaken dan volwassenen. Een van de verklaringen hiervoor is dat kinderen tijdens hun groei behoefte hebben aan voedzaam voedsel, en dat deze behoefte later afneemt. De biologie verklaart waarom wij de voorkeur geven aan zoet voedsel, maar niet waarom mensen na een stevige maaltijd zin hebben in een zoet dessert. Is er een plausibele wetenschappelijke verklaring, of tenminste een die ons schuldgevoel wegneemt? Het antwoord is waarschijnlijk dat het gewoon een gewoonte is.

Sommige culturen hebben de gewoonte om een maaltijd helemaal niet af te sluiten met iets zoets - in Frankrijk bijvoorbeeld eindigt men een maaltijd meestal met rijpe kazen, of in verschillende streken van India is er helemaal geen dessert. Als het een biologische behoefte zou zijn, zou het waarschijnlijk een interculturele gewoonte zijn, zoals de wereldwijde reactie van baby's op zoete smaak.

Vul ze!

Er zijn echter enkele desserts waarvan ik niet begrijp waarom ze ooit zo populair waren, misschien omdat ze een goedkope manier waren om het gezin te vullen na een maaltijd die smaak, of voeding, of textuur miste - alles op je bord eten, hoe smakeloos of kauwbaar ook, was een zekere weg naar een dessert. Griesmeelpudding is er één - een kleverige rommel (wat mij betreft) gemaakt van fijngemalen Durumtarwekorrels, gemengd met suiker, kaneel, vanille en melk - en was een populaire pudding, maar ik had er een hekel aan. Iets met de textuur - niet zo glad als vla, maar niet zo duidelijk klonterig als rijstpudding.

Blancmange is een ander dessert waar ik een hekel aan had en dat je tegenwoordig niet meer ziet - een in heel Europa populair Frans dessert, gemaakt van melk of room en suiker, verdikt met rijstmeel, gelatine, maïszetmeel of Iers mos (een bron van carrageen, afkomstig van rood zeewier), en vaak op smaak gebracht met amandelen. Het werd meestal in een vorm gezet en koud geserveerd. Hoewel het traditioneel wit is (vandaar de naam, vertaald letterlijk 'wit eten'), was het vaak roze. Enkele vergelijkbare desserts zijn tegenwoordig de Italiaanse panna cotta (waar ik ook niet dol op ben), de muhallebi uit het Midden-Oosten, de Chinese annin tofu, de Hawaiiaanse haupia en de Puerto Ricaanse tembleque.

Meer alstublieft

Maar een paar die ik me herinner als zeer smakelijk waren Bread and Butter Pudding, populair in Engeland sinds de 13e eeuw, toen elke keuken een diepe kom had die puddingbak werd genoemd en waarin restjes oud brood werden verzameld, en Broodpudding, waar elke moeder een recept voor had. Het was echt zo zwaar dat je er deurstoppers van kon maken. Oud brood, eieren, gedroogd fruit, vet, kruiden - en perfect warm met warme custard - of koud, in grote vierkanten gesneden. En mijn favoriet aller tijden, Steam Pudding - een in stroop gedrenkt sponsdessert, mijn mond loopt over als ik er alleen al aan denk!

Marilyn writes regularly for The Portugal News, and has lived in the Algarve for some years. A dog-lover, she has lived in Ireland, UK, Bermuda and the Isle of Man. 

Marilyn Sheridan