Folkways Recordings is het non-profit label van het Amerikaanse Smithsonian Institution. In de afgelopen eeuw heeft het in één archief een grote verscheidenheid aan geluiden verzameld uit wereldwijde bronnen. Veel geluiden waren opgenomen op primitieve apparatuur zoals tapes en 78-toerenplaten, maar zijn nu digitaal verwerkt zodat de inhoud beschikbaar is op aangepaste cd of download; de laatste is een goedkopere en snellere methode voor internationale verkrijging.Beide formaten bevatten kopieën van de originele hoesnotities of een informatief bulletin. Volledige details in de winkel op de Smithsonian website of, voor dringende bestellingen, per internationale telefoon op + 1-202-633-6450.

Achtentwintig titels zijn direct gerelateerd aan Portugal. De meeste zijn gemaakt op locatie in de jaren 1955 tot 1975 met dorpskoren begeleid door oude instrumenten, dus er is het onvermijdelijke gekraak en gesis, maar dit doet niets af aan het bruisende, boeiende enthousiasme van de uitvoerenden.Verschillende zijn gemaakt onder auspiciën van UNESCO World-wide Music (bijv. Festas in Minho en Music and Dances from Madeira in 2015) met gebruik van studioapparatuur, dus de geluidskwaliteit is beter, maar niet zo naïef.

Waar kunnen we beter beginnen dan met de Anthology of Portuguese Music: Volumes 1 (Tras-Os-Montes) en 2 (Algarve)? Deze dateert uit 1962, maar een deel van de inhoud van Vol. 1 wordt toegeschreven aan het werk van musicoloog Kurt Schindler die tussen 1928 en 1933 uitgebreid door Portugal en Spanje reisde. In die tijd nam hij meer dan vijfhonderd melodieën op zijn magnetofoon op om zijn overtuiging te staven dat afgelegen streken een "grandioze overleving van middeleeuwse muziek" herbergden.Zeker, de kracht van de zangers en het enthousiasme van de muzikanten met hun traditionele fluiten, doedelzakken en tabortrommels is zeer overtuigend. Men kan zich goed voorstellen dat de muziek werd gezongen en gespeeld in de velden tijdens het verzamelen van de oogst of tijdens het hoeden van kuddes en kuddes. Vol.2 daarentegen is minder fel en weerspiegelt historische banden. is minder uitgesproken en weerspiegelt de historische banden met de muziek van Andalusië en Noord-Afrika. De selectie werd gemaakt door Fernando Lopes Graça uit vele kandidaten die door gehuchten en dorpen werden ingediend.

De viering van de geboorte van het Christuskind gaat al heel lang gepaard met kerstliederen en speciale composities. De twee collecties die Folkways aanbiedt zullen je niet teleurstellen. Christmas in Portugal dateert uit 1965 en bevat een medley van vocalisten die een prachtige bijdrage leveren aan een presentatie van Portugese kerstliederen, waaronder de melodieuze harmonieën van "sinos de natal". Christmas Songs of Portugal werd tien jaar eerder gemaakt in de Estrella kerk door producer Laura Bolton met een mooi koor, solisten en een trompetterende olifant!

Fado is natuurlijk het thema van veel van de opnames. De onnavolgbare Amalia Rodrigues staat bovenaan de lijst van verzamelaars met Live at the Olympia Theatre, Paris op 16 november 1956 toen ze op het hoogtepunt van haar carrière was en een uniek optreden gaf voor een aanbiddend publiek.

In 1960 presenteerden Maria Marques en Manuel Fernandes een verzameling Portugese fado en volksliederen. Dit werd in 1963 gevolgd door Valentina Felix met Petticoats of Portugal en in 1965 zong ze Cançâo do Mar met de best beschikbare ondersteunende muzikanten. 1963 bleek in feite een gouden jaar te zijn met Maria do Espirito Santo en Manuel Fernandes die Fados of Portugal uitbrachten en Fernanda Maria, beschreven als "Portugal's grote zangeres", die een album maakte met een vergelijkbare titel.

Fadistas´ Choice of Portugal´s best-loved Songs (1970) laat de beroemde virtuoze gitarist Jorge Fontes horen die het Shegundo Galarzo orkest leidt, terwijl Lisbon by Night. A Severa Vol. 2 (1963) biedt een programma door verschillende "conjuntos" met als doel de sfeer weer te geven van verschillende films uit die tijd - vooral de spionagedrama's.

De titels waarnaar ik heb verwezen hebben mijn persoonlijke voorkeur, maar er zijn er nog veel meer die het overwegen waard zijn om aan je eigen collectie toe te voegen. Een zoektocht en het snel beluisteren van samples in de Smithsonian winkel zou wel eens een cadeauprobleem kunnen oplossen!

Maar ik kan niet afsluiten zonder twee producten te noemen die betrekking hebben op spraak. Het eerste is Moderne Portugese Poëzie met een sprankelende stijl en uitspraak voorgelezen door Dr. José Rodrigues Miguels. Het tweede is Romeinse Liefdespoëzie voorgelezen door John Richards in het Latijn met een orthografie die volgens sommige taalwetenschappers dicht bij het Portugees ligt zoals gezongen door veel van de artiesten waarnaar ik heb verwezen.

Met de laatste woorden van Catullus (gedicht 101) wil ik dit overzicht van "muziek en spraak van en voor het volk" afsluiten door u vele uren van dankbaar luisteren en Ave Atque Vale toe te wensen .

door Roberto Cavaleiro Tomar, 25 november 2024