De blanke, Republikeins stemmende meerderheid van de Amerikaanse katholieken drukt zich iets genuanceerder uit, maar ook zij zien paus Franciscus in het beste geval als naïef, in het slechtste geval als een ideologische vijand binnen de poorten. (De meeste Amerikaanse bisschoppen werden benoemd door de twee zeer conservatieve voorgangers van Franciscus, Johannes Paulus II en Benedictus).

Paus Franciscus geeft zo goed als hij krijgt. Vorige week noemde hij de Amerikaanse tak van de kerk "achterlijk" en beschuldigde hij rechtse Amerikaanse katholieken ervan het geloof te vervangen door ideologie. Dus gewoon weer een nieuwe versie van de alomtegenwoordige 'Culturele Oorlog', behalve dat beide partijen kerkelijke gewaden dragen.

Maar het is eigenlijk ingewikkelder dan dat, want de 'liberale' paus van vandaag was niet zo liberaal toen hij begon in Argentinië in de jaren zeventig. Ik hoorde voor het eerst van hem toen hij de provinciale overste van de jezuïetenorde in Argentinië was, en jezuïtische priesters het doelwit waren van de doodseskaders van het militaire regime in de 'Vuile Oorlog'.

Ze waren het doelwit omdat de jezuïeten de belangrijkste organisatoren in Latijns-Amerika waren van een katholieke beweging die 'bevrijdingstheologie' werd genoemd: uitgesproken links, voornamelijk werkzaam met de armen in de steden en de inheemse bevolking en gehaat door de door Amerika gesteunde militaire regimes die toen bijna overal in Zuid-Amerika heersten.

Ik reisde door het continent om mensen te interviewen voor een radioserie over de 'nieuwe' katholieke kerk. Ik ben niet gelovig, maar het was me gelukt om het vertrouwen van de Jezuïeten te winnen. Toen ik in Argentinië aankwam, waren mijn jezuïetencontacten twee jonge priesters die in een huis woonden dat eigendom was van de kerk in een van de armste 'villas miserias' (sloppenwijken) in Buenos Aires.

Radioseries betalen niet veel en als jonge freelance journalist spaarde ik geld door zoveel mogelijk in huizen van de kerk te verblijven. (Bovendien kom je zo het meeste te weten.) Deze priesters waarschuwden me echter om daar niet te blijven, omdat ze elk moment een Ford Falcon konden verwachten.

Ford Falcons, zoals iedereen wist, waren de auto's waarmee de doodseskaders van het regime de verdachten naar hun verdoemenis brachten, en deze priesters verwachtten in de nabije toekomst gearresteerd, gemarteld en vermoord te worden. Maar voordat ik van accommodatie veranderde, uitten ze hun woede over het feit dat ze zelfs door hun eigen jezuïetenorde in de steek waren gelaten, in de persoon van ene pater Bergoglio.

Pater Bergoglio werd later natuurlijk Paus Franciscus. Hij was in die tijd het hoofd van de jezuïetenorde in Argentinië en een vastberaden vijand van de 'bevrijdingstheologie' - zo erg zelfs dat de jonge priesters hem ervan verdachten met de junta samen te werken en waarschijnlijk te weten dat ze op de dodenlijst van de junta stonden. Dat was ook zo.

Een paar weken later waren ze naar behoren 'verdwenen' en ze zijn nooit meer teruggezien. (Dit zijn niet de bekendere Jezuïeten priesters, Orlando Yorio en Franz Jalics, die in 1976 werden ontvoerd door de Argentijnse marine en overleefden, mogelijk dankzij Bergoglio's voorspraak, na vijf maanden martelen). Maar zij hadden zeker slecht gezelschap.

Ik geloof niet dat Bergoglio de twee jonge priesters die ik ontmoette heeft uitgeleverd. Ze waren niet ondergedoken - en ik vermoed dat ze het martelaarschap aan het uitlokken waren, zoals sommige mensen doen in zulke vreemde omstandigheden. Ik denk dat Bergoglio een deel van de toenmalige paranoia van de junta over links deelde en niet erg moedig was om zijn invloed aan te wenden om mensen te redden. Dat is alles.

Het is nu meer dan veertig jaar later en mensen veranderen. Paus Franciscus is een meer volwassen en minder ideologische man dan de oude Bergoglio - maar hij is ideologisch nog steeds strijdbaar en hij is nog steeds verward.

Hij veroordeelt de "obsessie" van sommige katholieken met zaken als "abortus, het homohuwelijk en het gebruik van voorbehoedsmiddelen" en verwelkomt transgender-katholieken in de kerk, maar hij zegt dat sekseverandering een zonde is en heeft scherpe kritiek op genderstudies, die hij "een van de gevaarlijkste ideologische kolonisaties van dit moment" noemt.

Op politiek gebied is hij al even verward. Hij legt uit dat het de NAVO was die "aan de deur van Rusland blafte" die Moskou "provoceerde" en "misschien wel faciliteerde" bij de invasie van Oekraïne.
Toen hij Rusland bekritiseerde, zei hij: "Over het algemeen zijn de wreedsten misschien degenen die wel van Rusland zijn, maar niet van de Russische traditie, zoals de Tsjetsjenen en Boerjaten enzovoort...".

Vermoedelijk bedoelt hij dat de Tsjetsjenen en Boerjats zo wreed zijn omdat ze moslims en boeddhisten zijn, terwijl de Russen op zijn minst christelijk zijn. De man bedoelt het misschien goed, maar hij is gepromoveerd tot zijn niveau van incompetentie. Je zou het het Sint-Petrusprincipe kunnen noemen.


Het nieuwe boek van Gwynne Dyer is 'The Shortest History of War'.

Author

Gwynne Dyer is an independent journalist whose articles are published in 45 countries.

Gwynne Dyer