Niet alleen de minister van financiën deelt dezer dagen slechte economische medicijnen uit. Centrale bankiers gedragen zich als gespecialiseerde ziekenhuisadviseurs. Het zijn niet alleen pillendraaiers, maar ook degenen die de vaak pijnlijke en impopulaire fysieke ingrepen moeten uitvoeren, zoals het verhogen van de rente. De medische wereld is tegenwoordig zeer openhartig, ze zeggen waar het op staat, zonder enige omhaal. Een minister van financiën of BOE-gouverneur daarentegen moet heel wat diplomatieker zijn. Dat komt omdat economische patiënten ongelooflijk vatbaar zijn voor vlagen van extreem neuroticisme. Eén verkeerd woord kan gemakkelijk paniek veroorzaken en de hele afdeling in rep en roer brengen.


Het goede of het slechte nieuws?

Dus, stel je dit voor. We zitten in de spreekkamer van de dokter. De dokter komt binnen en legt uw medische dossier op zijn bureau. Hij duwt zijn bril terug tot voorbij zijn slaap, wrijft in zijn ogen en zucht. Hij kijkt je met een wrange glimlach aan en vraagt wat je liever hebt: het goede nieuws of het slechte nieuws?

Eerlijk gezegd denk ik dat je het beste eerst naar het betere nieuws kunt kijken, dat kost meestal minder tijd en kan een handig stootkussen zijn. En het goede nieuws is (op het moment van schrijven) dat de inflatie van de consumentenprijzen in het VK in augustus is gedaald van 10,1% naar 9,9%. De daling is het gevolg van de recente daling van de benzineprijzen, die de afgelopen maand met meer dan 7% zijn gedaald. In de VS, waar de inflatie proactiever wordt bestreden, daalde de consumentenprijsindex vorige maand tot 8,3%, tegen 9,1% in juni. Is het dus tijd om te ontspannen en de inflatie als opgelost te beschouwen? Zijn de prijsstijgingen eindelijk getemd? Nou, niet helemaal. Laten we niet te enthousiast zijn.

Ik doe mijn best om geen grijze oude Welshe 'glas-half-leeg' zwartkijker te zijn. Maar buiten de wereld van de ONS-kerncijfers blijven de prijzen van veel dingen stijgen. Zo stijgen de kosten van voedsel en (niet-alcoholische) dranken in het VK nu met maar liefst 13,1%. Zuivelproducten en eieren stijgen het meest. Deze artikelen worden beschouwd als basisproducten, dus het is vooral zorgwekkend omdat de gevolgen waarschijnlijk het eerst de armste huishoudens zullen treffen.

De huidige daling van de prijs van ruwe olie (opnieuw op het moment van schrijven) suggereert dat de energiesector te maken heeft met verminderde Russische aanvoer, veroorzaakt door westerse sancties. Maar we zitten nog maar net in de meteorologische herfst. Kouder weer zou de olieprijzen snel weer kunnen doen stijgen.


Nadert de piekinflatie?

Laten we zeggen dat we hypothetisch de piekinflatie naderen. Het probleem is dat ik de vrees hoor dat het algemene cijfer veel langer dan voorzien boven de doelstelling van 2% van de centrale bank zal blijven. Hoewel de stijgende kosten misschien iets zullen afnemen, zullen de budgetten van de mensen nog enige tijd onder druk blijven staan.

De diensteninflatie blijft vaak verborgen in het nieuws, maar loon-/prijsspiralen zijn voor centrale banken de meest gevreesde gevolgen van inflatie omdat dergelijke trends zichzelf voortplanten en de inflatiecijfers uit de griezelige schaduw omhoog stuwen.

Ik vrees dat de inflatie ondanks enkele bemoedigende augustuscijfers nog niet gepiekt heeft. Eén zwaluw maakt nog geen zomer. Economen denken nog steeds dat de inflatie tegen het einde van het jaar tot 11 procent zal stijgen. De Bank of England zal daarom de rente blijven verhogen, iets wat de gewoonte heeft beleggers angst aan te jagen. Hier hebben we de factor onbedoelde gevolgen. Of als we bij medische analogieën blijven, kunnen we ze neveneffecten noemen.

Beleggers maken zich voortdurend zorgen over iets, voornamelijk over het verlies van hun geld. Dus als ze horen praten over centrale banken die westerse economieën in een recessie duwen om de inflatie een halt toe te roepen, worden ze ziekelijk nerveus. De markten hebben al gereageerd: de drie belangrijkste Amerikaanse indices hebben onlangs hun grootste daling sinds juni 2020 ondergaan.


Tussen de wal en het schip

Velen op de markten hebben hun bezorgdheid geuit dat de Federal Reserve vasthoudt aan een hoger-voor-langer-strategie die waarschijnlijk tot een recessie zal leiden. Maar de centrale banken bevinden zich tussen twee vuren. Niets doen garandeert torenhoge prijsstijgingen, terwijl massale renteverhogingen het risico van andere schokken inhouden, wat ons weer bij de artsen brengt: Wat is het meest slopende, de ziekte of de behandeling?

Threadneedle Street bevindt zich in een veel gelukkiger positie dan de meeste anderen. De nieuwe regeringsstrategie van Liz Truss om de energierekening voor huishoudens te plafonneren op 2.500 pond zal ongetwijfeld de inflatiecijfers naar beneden halen, maar het is geen vrijgeleide voor de inflatie. In feite wordt de geldhoeveelheid opnieuw verhoogd (met maximaal 150 miljard pond). Dit zal ertoe leiden dat sommige gezinnen meer geld te besteden hebben aan andere dingen, wat onvermijdelijk zal leiden tot hogere prijzen, vooral in deze tijd van toenemende aanbodtekorten.

Het oude gezegde dat als Uncle Sam niest, we allemaal verkouden worden, geldt nog steeds. Als de Federal Reserve de 'go big or go home'-aanpak volgt bij renteverhogingen, zal dat de waarde van de dollar alleen maar verder opdrijven. Dit betekent dat de Bank of England gedwongen zal zijn te volgen om de waarde van het pond te beschermen om de kosten van importen, waaronder olie, laag te houden.

Recessies kunnen echter net zo pijnlijk zijn als inflatie, omdat recessies werkloosheid met zich meebrengen, wat ernstige gevolgen heeft voor het welzijn van de mensen. Sommige economen hebben daaruit afgeleid dat een snelle verlaging van de inflatie in de richting van de doelstellingen van de Centrale Bank een diepe recessie vereist, waarbij miljoenen mensen hun broodwinning verliezen.

Er is gesteld dat centrale banken te veel dingen voor de honden lijken te gooien in naam van het beteugelen van de inflatie. Beleidsmakers zullen zich na fouten in het verleden zeker realiseren dat het opdrijven van de rente om de inflatie te beteugelen onvermijdelijk een rem zet op de economische groei. Hoewel het natuurlijk erg ongemakkelijk is om met constante prijsstijgingen te leven, moet men zich afvragen of de haast om een groot probleem te voorkomen niet juist een ander, even groot probleem in de hand werkt. De onvermijdelijke vraag rijst: welk scenario is eigenlijk het ergste?

Maar elke storm gaat uiteindelijk voorbij. De grootste vraag is hoeveel er uiteindelijk geveegd moet worden en hoeveel slachtoffers er zullen vallen.

Author

Douglas Hughes is a UK-based writer producing general interest articles ranging from travel pieces to classic motoring. 

Douglas Hughes