In de jaren voor de Covid-19 epidemie werd de wereldwijde verplaatsing van goederen bijna uitsluitend verzorgd door koopvaardijschepen op zee en door spoorwegnetten en vrachtwagens op het land.

Luchtvracht was voorbehouden aan lichte producten, bederfelijke waren en medische apparatuur, waarvan meer dan de helft als gedeelde vracht werd vervoerd in de bagageruimten van grote passagiersvliegtuigen. De rest werd vervoerd in grote vliegtuigen die speciaal waren ontworpen en aangedreven voor het vervoer van zware ladingen - vaak met militaire bedoelingen - of die waren omgebouwd van gepensioneerde passagiersvliegtuigen.

De twee factoren van strenge beperkingen op vliegbewegingen tijdens lockdowns en een voortdurende groei in e-commerce hebben samen veranderingen in de industrie teweeggebracht. Slechts 10% wordt nu vervoerd in de vrachtruimen van passagiersvliegtuigen. De rest wordt vervoerd met commerciële vliegtuigen waarvan er veel eigendom zijn van of geleased worden door expediteurs die een allesomvattende fabrieks-klantenservice bieden die het vroegere systeem van distributie via nationale agentschappen grotendeels heeft vervangen.

Boeing heeft in haar meest recente onderzoek en prognose geschat dat voor de periode tot 2042 de export per vliegtuig vanuit Oost-Azië naar Noord-Amerika en Europa elk met 4,5% per jaar zal toenemen, terwijl dit tussen Europa en Noord-Amerika slechts 2,3% zal zijn. Dit is te verklaren door de verbazingwekkende groei van de markt voor e-commerce (deels gevoed door de implementatie van AI) waarin China in 2013 de VS voorbijstreefde. De waarde hiervan in 2021 was China $2 biljoen, de VS $960 miljard en Europa $665 miljard.

Het Portugese bedrijfsleven is al toonaangevend in de Europese e-commerce en de economische vooruitzichten zijn veerkrachtig, maar deels afhankelijk van de verbetering van de transportsystemen, die snel verbeterd moeten worden. Chinese bedrijfsinvesteringen, die in ons land al sterk zijn geëngageerd, zullen snel vooruitgang boeken op gebieden van groen belang.

Ondanks alle speculaties over de uitbreiding van passagiersfaciliteiten op de geplande nieuwe luchthaven in Alcochete, zijn er weinig aanwijzingen over de capaciteit van de twee start- en landingsbanen om de voorspelde verdubbeling van het aantal luchtvrachtbewegingen en de daaruit voortvloeiende druk op de infrastructuur op te vangen.

Idealiter zou er een aparte luchthaventerminal moeten zijn voor de efficiënte afhandeling van luchtvracht met zijn specifieke eisen voor opslag, snelle douaneafhandeling en toegang tot spoor- en wegennetwerken. Zou dit de voortzetting van de huidige luchthaven van Lissabon of de selectie van Santarém voor een tweede nieuwbouw kunnen afdwingen?

Natuurlijk zal de logistiek van zowel vliegreizen als vrachtvervoer op scherpe kritiek blijven stuiten van milieuactivisten die ervan overtuigd zijn dat de spiraalvormige degradatie van de aarde als gevolg van de menselijke consumptie van natuurlijke hulpbronnen zal leiden tot onomkeerbare klimaatveranderingen. We worden herhaaldelijk gewaarschuwd door professionele natuurbeschermers dat de voortdurende laissez faire van corrupt bestuur zal resulteren in een collectieve ramp die ook de 20% van de wereldbevolking zal omvatten die nog nooit heeft gevlogen! Ze dringen aan op beperkingen voor persoonlijke reizen en het terugdringen van vrachtverkeer voor essentiële goederen om de levensstandaard op peil te houden. Het zou een terugkeer betekenen naar de soberheid van de oorlogstijd in de zin dat de mensheid nu al met zichzelf in de clinch ligt over ongelijkheid en de oorlog tegen gebrek.

Zou het kunnen dat we over twintig jaar worden uitgenodigd voor de laatste voorstellingen van het "Vliegveld aan het einde van het Universum"?


Roberto Cavaleiro Tomar 27 mei 2024